Kleszcze – co warto wiedzieć?
Choć kleszcze często uważa się za owady, w rzeczywistości są to pajęczaki. Wszystkie dorosłe kleszcze mają osiem nóg i brak czułków. Są pasożytami, które żywią się krwią zwierząt i ludzi. Na świecie występuje ponad 800 gatunków kleszczy, z czego 19 gatunków można spotkać w Polsce. Cykl rozwojowy kleszcza przebiega w trzech etapach: larwy, nimfy i postaci dorosłej, i trwa od 2 do 4 lat. Kleszcze doskonale przystosowują się do otoczenia, nie mają naturalnych wrogów i potrafią przetrwać niekorzystne warunki oraz długie okresy głodu.
Gdzie kleszcze spotykają psa lub kota?
W Polsce kleszcze występują wszędzie poza terenami górskimi powyżej 1500 m n.p.m. Najłatwiej spotkać je w wilgotnych lasach mieszanych, zwłaszcza na obrzeżach lasów, wzdłuż ścieżek leśnych oraz w miejscach przejścia lasów liściastych w iglaste i odwrotnie. Kleszcze oczekują na żywiciela w ściółce, wysokiej trawie, zaroślach, paprociach, krzewach leszczyny i jeżyn.
Wbrew powszechnej opinii, kleszcze nie spadają z drzew, lecz czekają na końcach źdźbeł traw, gałęziach krzewów i spodnich stronach liści. Mają doskonale rozwinięty organ węchu i potrafią wyczuć potencjalnego żywiciela po wydychanym dwutlenku węgla i drganiach. Najczęściej atakują psy na alejkach parkowych, łąkach, polach i przydrożnych zaroślach, a koty wychodzące są równie narażone na ich atak.
Kiedy kleszcze są aktywne?
Kleszcze mogą stanowić zagrożenie przez cały rok, gdy temperatura wynosi powyżej 5-7°C. Dopiero temperatury poniżej -20°C stanowią dla nich zagrożenie życia. Największą aktywność kleszcze wykazują od marca do listopada, z szczytem w maju i czerwcu oraz ponownie we wrześniu. Najbardziej aktywne są rano (8:00-12:00) i wieczorem (16:00-20:00). Łagodne zimy i wilgotne lata sprzyjają ich rozmnażaniu i zwiększaniu populacji.
Zagrożenia
Ślina kleszczy zawiera substancję znieczulającą, dlatego ofiara nie czuje momentu wkłucia. Kleszcz może pozostać niezauważony na skórze psa lub kota, żerując od 5 do 14 dni. Kleszcze szukają na ciele ofiary miejsc z cienką skórą, takich jak okolice pyska, uszu, pach, pachwin, między palcami i w okolicy odbytu.
Kleszcze przenoszą wiele chorób, ponieważ mocno przyczepiają się podczas ssania krwi, żerują powoli i mogą pozostać niezauważone przez długi czas. Potrzebują kilku dni, aby zakończyć proces karmienia i mogą zakażać zwierzęta groźnymi chorobami, takimi jak:
Babeszjoza
Babeszjoza, zwana też piroplazmozą, to choroba wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Babesia. Powodują rozpad czerwonych krwinek, prowadząc do głębokiej anemii, niewydolności nerek i zaburzeń pracy wątroby. Objawy pojawiają się po 10-21 dniach i obejmują gorączkę, brak apetytu, osłabienie, niedowład, żółtaczkę i krew w moczu. Nieleczona babeszjoza może prowadzić do niewydolności wielonarządowej.
Borelioza
Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, wywoływana jest przez krętki Borrelia. Kleszcz przekazuje bakterie do krwi żywiciela po około 2 dniach od wkłucia. Okres inkubacji trwa od 2 do 5 miesięcy. U psów borelioza często przebiega bezobjawowo. Objawy obejmują gorączkę, apatię, utratę apetytu i nawracające kulawizny związane z zapaleniem stawów.
Erlichioza
Erlichioza to choroba wywoływana przez riketsje Ehrlichia, które uszkadzają szpik kostny i prowadzą do niedoborów krwinek. Okres inkubacji wynosi 4-11 dni, a objawy obejmują osłabienie, gorączkę, krwawienia i problemy neurologiczne. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii i wsparciu organizmu poprzez podawanie płynów i suplementów.
Anaplazmoza
Anaplazmoza wywoływana jest przez bakterię Anaplasma phagocytophilum, która atakuje białe krwinki. Choroba często występuje równocześnie z boreliozą. Objawy obejmują apatię, gorączkę, bóle stawów i problemy neurologiczne.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu to wirusowa choroba, która rzadko dotyka zwierząt, choć może wystąpić u psów. Objawy przypominają wściekliznę i obejmują letarg, zaburzenia równowagi, agresję i porażenie kończyn. Leczenie polega na łagodzeniu objawów, ale choroba jest bardzo niebezpieczna, zwłaszcza dla małych ras.
Jak chronić psa i kota przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze?
Regularne stosowanie preparatów na kleszcze jest niezbędne. Dostępne są obroże owadobójcze, krople do aplikacji na skórę i tabletki. Należy systematycznie przeglądać sierść zwierząt i usuwać kleszcze. Jeśli zauważysz objawy takie jak apatia, gorączka, wymioty, biegunka, kulawizny lub drgawki, natychmiast skonsultuj się z weterynarzem. Choroby przenoszone przez kleszcze mogą być groźne i wymagają szybkiego leczenia.
